Lễ hội đua bò Bảy Núi của đồng bào Khmer, tỉnh An Giang là một trong những hoạt động văn hóa nôi bật ở miền Tây Nam Bộ. Lễ hội mang đến những giây phút náo nhiệt, hứng khởi cho hàng nghìn người dân tham dự. Không chỉ thể hiện nét đẹp văn hóa truyền thống đậm chất nhân văn của dân tộc Khmer, ngày hội còn là một sân chơi thể thao, giải trí ý nghĩa thu hút sự quan tâm của du khách tại các tỉnh, thành cả nước.
Lễ hội đua bò Bảy Núi diễn ra khi nào?
Năm 2023, lễ hội đua bò Bảy Nủi Chùa Rô lần thứ 9 sẽ được tổ chức vào ngày 24/09 tại chùa Rô, ở huyện Tịnh Biên, An Giang.
Lễ hội đua bò thường được tổ chức cùng lễ hội Đôn ta (Sen Dolta – lễ cúng ông bà), 29-8 đến mùng 1-9 âm lịch (nếu tháng thiếu thì từ 29-8 đến mùng 2-9 âm lịch) của dân tộc Khmer Nam bộ. Giống bò đua trong lễ hội là giống Bò Bảy Núi.
An Giang có nhiều sân đua bò như Châu Đốc, Tịnh Biên, Tri Tôn, trong đó riêng sân Chùa Rô mỗi lần tổ chức luôn có hàng trăm nhiếp ảnh gia tới sáng tác.
Chuẩn bị và thể lệ thi đấu của cuộc đua bò Bảy Núi
Thông thường, để chuẩn bị cho cuộc đua bò, đồng bào Khmer chọn một khoảng ruộng bằng phẳng, chiều dài chừng 200 m, ngang 100 m có nước xăm xắp, được “trục” xới nhiều lần cho có độ trơn của bùn, bốn bên có bờ bao và điểm đích có đoạn đường trống để làm độ dừng an toàn cho bò. Đoạn đường đua chính chỉ cần 120m theo khoảnh ruộng cặp sát bờ bao. Nơi xuất phát được cắm 2 cây cờ màu xanh, đỏ mỗi cây cách nhau 5m, và tại điểm đích cũng vậy. Đôi bò nào đứng ở vị trí cây cờ màu gì thì điểm đích cũng theo màu của cây cờ đó.
Trước khi vào cuộc đua, họ chọn từng đôi bò với nhau hoặc bốc thăm và thoả thuận một số quy định cần thiết như ai sẽ đi trước, đi sau… Nhưng thông thường đôi đi sau có phần ưu thế hơn. Nếu trong khi đua, đôi bò nào chạy tạt ra khỏi đường đua sẽ bị loại và đôi bò sau giẫm lên giàn bừa của đôi bò trước là thắng cuộc.
Còn người điều khiển phải đứng thật vững nếu bị ngã hoặc rơi ra khỏi giàn bừa coi như thua cuộc.
Để chuẩn bị bò đua, những con bò được tuyển chọn, mua từ nhiều vùng miền để tham gia thi đấu. Mỗi đội thi đấu gồm một cặp bò và hai “nài” bò – là người trực tiếp điều khiển bò đua, nài phụ có nhiệm vụ chăm sóc bò. Sau khi ách đôi bò vào một chiếc bừa đặc biệt, gọng bừa là bàn đạp gồm một tấm gỗ rộng 30 cm, dài 90 cm, bên dưới là răng bừa. Nài bò cầm roi mây hoặc khúc gỗ tròn vừa tay độ 3 cm, đầu có tra cây đinh nhọn – cây xà-lul.
Đua bò gồm 2 vòng, vòng 1 (được gọi là vòng hô), người điều khiển bò đua di chuyển từ từ như màn chào khán giả trước khi bước vào vòng đua thực sự. Khi trọng tài phất cờ hiệu, các “nài” cho bò chạy nước rút hết tốc lực trong 120m cuối cùng (vòng thả) để về đích.
Nét đẹp văn hoá của lễ hội
Mỗi dịp diễn ra hội đua bò Bảy Núi, tỉnh An Giang, nhiều người dân ở cách xa hàng vài cây số còn mang theo cả xoong, nồi, mắm, muối nấu ăn tại chỗ để xem cho trọn vẹn cuộc đua. Chỗ xem đua bò cũng không cần cầu kỳ như xem bóng đá, đua ngựa hay một số môn thể thao khác, chỉ cần đứng ở vị trí hơi cao so với mặt sân đua hay leo lên bờ bao là đủ. Từ lúc cuộc đua bắt đầu cho đến kết thúc không khí lúc nào cũng tưng bừng và hào hứng, tiếng vỗ tay, reo hò, sôi nổi cổ động dành cho những người điều khiển các đôi bò giỏi hoặc những pha về đích gay go, quyết liệt. Làm cho các phum, sóc sôi nổi trong dịp lễ hơn.
Trong những năm gần đây, tỉnh An Giang chú trọng xây dựng, quảng bá hình ảnh lễ hội đua bò Bảy Núi, xây dựng thành một sản phẩm du lịch văn hóa hấp dẫn, một đặc trưng văn hóa, để giới thiệu về đất và người An Giang. Qua đó lan tỏa những nét văn hóa đặc sắc của Tỉnh tới đông đảo nhân dân trong và ngoài nước. Đặc biệt là những du khách đến tham quan, tìm hiểu về đời sống văn hóa của Tỉnh, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ở tỉnh An Giang.
Ngày 19 tháng 1 năm 2016, Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 246/QĐ-BVHTTDL về việc đưa “Hội đua bò Bảy Núi – An Giang” vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia.
Nguồn: Ontop.vn
